زمان تقریبی مطالعه: 6 دقیقه
 

سمنون بن حمزه




سمنون ‌بن حمزه،
[۱] طبقات‌الصوفیة، چاپ محمد سرور مولایی، تهران، ۱۳۶۲.
ابوالحسن خواص، از عرفای مکتب بغداد در قرن سوم بود.


۱ - شناخت اجمالی


او اهل بصره و ساکن بغداد بود.
[۲] ابونعیم اصفهانی، حلیةالاولیاء، ج۱۰، ص۳۰۹، بی‌تا.
[۳] عبدالکریم بن هوازن قشیری، الرسالة القشیریة، ج۱، ص۴۰۷، چاپ معروف زریو و علی عبدالحمید بلطه جی، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.

از زندگی و مراحل تعلیم و تعلم و سیر و سلوک او اطلاعی در دست نیست، اما همین‌قدر می‌دانیم که سری‌سقطی، ابو احمد قَلانسی و محمد بن علی قصاب از مشایخ و استادان وی بودند.

۲ - مصاحبان


جعفر خلدی ، عبداللّه یا عبیداللّه رازی و علی بندار صوفی از مصاحبان سمنون بوده و احتمالا برخی از معارف عرفانی را از او آموخته‌اند.
[۴] عبدالرحمان سلمی، طبقات الصوفیة، ج۱، ص۱۹۵، چاپ نورالدین شریبه، حلب ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
[۵] عبدالکریم بن هوازن قشیری، الرسالة القشیریة، ج۱، ص۴۰۷، چاپ معروف زریو و علی عبدالحمید بلطه جی، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
[۶] خواجه عبداللّه انصاری، طبقات‌الصوفیة، ج۱، ص۴۹۵، چاپ محمد سرور مولایی، تهران، ۱۳۶۲.
[۷] خواجه عبداللّه انصاری، طبقات‌الصوفیة، ج۱، ص۵۱۹، چاپ محمد سرور مولایی، تهران، ۱۳۶۲.
[۸] عبدالرحمن جامی، نفحات الانس، ج۱، ص۱۱۵، چاپ محمود عابدی، تهران ۱۳۷۰.
[۹] عبدالرحمن جامی، نفحات الانس، ج۱، ص۲۳۲، چاپ محمود عابدی، تهران ۱۳۷۰.


۳ - مشرب عرفانی


مشرب عرفانی سمنون، بر محبت استوار است و در آن، محبت مقدّم بر معرفت و اصل و قاعدۀ سیر و سلوک به سوی حق است و از لطیف‌ترین امور و برتر از احوال و مقامات به شمار می‌رود.
[۱۰] عبدالرحمان سلمی، طبقات الصوفیة، ج۱، ص۱۹۵، چاپ نورالدین شریبه، حلب ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
[۱۱] خواجه عبداللّه انصاری، طبقات‌الصوفیة، ج۱، ص۲۷۲، چاپ محمد سرور مولایی، تهران، ۱۳۶۲.
[۱۲] محمد بن عطار نیشابوری، تذکرةالاولیاء، ج۱، ص۵۱۰، چاپ محمد استعلامی، ۱۳۷۷.

به همین دلیل وی را سمنون محب و امام محبت خوانده‌اند.
با وجود این، او خود را سمنون کذّاب نامیده است.
[۱۳] ابونعیم اصفهانی، حلیةالاولیاء، ج۱۰، ص۳۰۹ـ۳۱۰، بی‌تا.
[۱۴] خواجه عبداللّه انصاری، طبقات‌الصوفیة، ج۱، ص۲۷۲، چاپ محمد سرور مولایی، تهران، ۱۳۶۲.

همچنین او را به دلیل غلبۀ سُکر ، مجنون و دیوانه خوانده‌اند.
[۱۵] ابوابراهیم اسماعیل مستملی بخاری، شرح‌التعرف لمذهب التصوف، ج۴، ص۱۴۹۱، چاپ محمدروشن، ج ۱ و ۴، تهران ۱۳۶۳، ۱۳۶۶.
[۱۶] ابوابراهیم اسماعیل مستملی بخاری، شرح‌التعرف لمذهب التصوف، ج۴، ص۱۶۳۱، چاپ محمدروشن، ج ۱ و ۴، تهران ۱۳۶۳، ۱۳۶۶.


۴ - وفات


بنابر گزارش مناوی،
[۱۷] زین‌الدین محمد عبدالرووف مناوی، الکواکب الدریة، ج۱، ص۶۳۳، چاپ محمد ادیب، بیروت ۱۹۹۹.
سمنون در نیشابور درگذشت.
دربارۀ تاریخ وفات او اختلاف نظر وجود دارد؛ قشیری
[۱۸] عبدالکریم بن هوازن قشیری، الرسالة القشیریة، ج۱، ص۴۰۷، چاپ معروف زریو و علی عبدالحمید بلطه جی، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
وفات وی را در ۲۹۰ و ابن‌جوزی
[۱۹] ابوالفرج عبدالرحمن بن علی جوزی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۱۳، ص۱۲۱، چاپ محمدعبدالقادر و دیگران، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
[۲۰] زین‌الدین محمد عبدالرووف مناوی، الکواکب الدریة، ج۱، ص۶۳۳، چاپ محمد ادیب، بیروت ۱۹۹۹.
در ۲۹۸ ذکر کرده‌اند.

۵ - آثار


از سمنون اشعار و سخنان پراکنده‌ای، غالبآ دربارۀ محبت، به جامانده که در برخی تذکره‌ها ثبت شده است
[۲۱] ابونصر سراج، اللمع فی التصوف، ص۵۸،چاپ رینولد نیکلسون، لیدن ۱۹۱۴.
[۲۲] هجویری، کشف‌المحجوب،ص۳۶۹، چاپ محمود عابدی، تهران ۱۳۸۴.
[۲۳] عبدالرحمان سلمی، طبقات الصوفیة، ج۱، ص۱۹۵ـ۱۹۹، چاپ نورالدین شریبه، حلب ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
[۲۴] عبدالکریم بن هوازن قشیری، الرسالة القشیریة، ج۱، ص۴۰۷، چاپ معروف زریو و علی عبدالحمید بلطه جی، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
[۲۵] خواجه عبداللّه انصاری، طبقات‌الصوفیة، ج۱، ص۲۷۲ـ۲۷۳، چاپ محمد سرور مولایی، تهران، ۱۳۶۲.


۶ - فهرست منابع


(۱) ابوالفرج عبدالرحمن بن علی جوزی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، چاپ محمدعبدالقادر و دیگران، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
(۲) ابونصر سراج، اللمع فی التصوف، چاپ رینولد نیکلسون، لیدن ۱۹۱۴.
(۳) ابونعیم اصفهانی، حلیةالاولیاء، بی‌تا.
(۴) خواجه عبداللّه انصاری، طبقات‌الصوفیة، چاپ محمد سرور مولایی، تهران، ۱۳۶۲.
(۵) عبدالرحمن جامی، نفحات الانس، چاپ محمود عابدی، تهران ۱۳۷۰.
(۶) عبدالرحمان سلمی، طبقات الصوفیة، چاپ نورالدین شریبه، حلب ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
(۷) محمد بن عطار نیشابوری، تذکرةالاولیاء، چاپ محمد استعلامی، ۱۳۷۷.
(۸) عبدالکریم بن هوازن قشیری، الرسالة القشیریة، چاپ معروف زریو و علی عبدالحمید بلطه جی، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
(۹) ابوابراهیم اسماعیل مستملی بخاری، شرح‌التعرف لمذهب التصوف، چاپ محمدروشن، ج ۱ و ۴، تهران ۱۳۶۳، ۱۳۶۶.
(۱۰) زین‌الدین محمد عبدالرووف مناوی، الکواکب الدریة، چاپ محمد ادیب، بیروت ۱۹۹۹.
(۱۱) هجویری، کشف‌المحجوب، چاپ محمود عابدی، تهران ۱۳۸۴.

۷ - پانویس

 
۱. ↑ طبقات‌الصوفیة، چاپ محمد سرور مولایی، تهران، ۱۳۶۲.
۲. ↑ ابونعیم اصفهانی، حلیةالاولیاء، ج۱۰، ص۳۰۹، بی‌تا.
۳. ↑ عبدالکریم بن هوازن قشیری، الرسالة القشیریة، ج۱، ص۴۰۷، چاپ معروف زریو و علی عبدالحمید بلطه جی، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
۴. ↑ عبدالرحمان سلمی، طبقات الصوفیة، ج۱، ص۱۹۵، چاپ نورالدین شریبه، حلب ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
۵. ↑ عبدالکریم بن هوازن قشیری، الرسالة القشیریة، ج۱، ص۴۰۷، چاپ معروف زریو و علی عبدالحمید بلطه جی، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
۶. ↑ خواجه عبداللّه انصاری، طبقات‌الصوفیة، ج۱، ص۴۹۵، چاپ محمد سرور مولایی، تهران، ۱۳۶۲.
۷. ↑ خواجه عبداللّه انصاری، طبقات‌الصوفیة، ج۱، ص۵۱۹، چاپ محمد سرور مولایی، تهران، ۱۳۶۲.
۸. ↑ عبدالرحمن جامی، نفحات الانس، ج۱، ص۱۱۵، چاپ محمود عابدی، تهران ۱۳۷۰.
۹. ↑ عبدالرحمن جامی، نفحات الانس، ج۱، ص۲۳۲، چاپ محمود عابدی، تهران ۱۳۷۰.
۱۰. ↑ عبدالرحمان سلمی، طبقات الصوفیة، ج۱، ص۱۹۵، چاپ نورالدین شریبه، حلب ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
۱۱. ↑ خواجه عبداللّه انصاری، طبقات‌الصوفیة، ج۱، ص۲۷۲، چاپ محمد سرور مولایی، تهران، ۱۳۶۲.
۱۲. ↑ محمد بن عطار نیشابوری، تذکرةالاولیاء، ج۱، ص۵۱۰، چاپ محمد استعلامی، ۱۳۷۷.
۱۳. ↑ ابونعیم اصفهانی، حلیةالاولیاء، ج۱۰، ص۳۰۹ـ۳۱۰، بی‌تا.
۱۴. ↑ خواجه عبداللّه انصاری، طبقات‌الصوفیة، ج۱، ص۲۷۲، چاپ محمد سرور مولایی، تهران، ۱۳۶۲.
۱۵. ↑ ابوابراهیم اسماعیل مستملی بخاری، شرح‌التعرف لمذهب التصوف، ج۴، ص۱۴۹۱، چاپ محمدروشن، ج ۱ و ۴، تهران ۱۳۶۳، ۱۳۶۶.
۱۶. ↑ ابوابراهیم اسماعیل مستملی بخاری، شرح‌التعرف لمذهب التصوف، ج۴، ص۱۶۳۱، چاپ محمدروشن، ج ۱ و ۴، تهران ۱۳۶۳، ۱۳۶۶.
۱۷. ↑ زین‌الدین محمد عبدالرووف مناوی، الکواکب الدریة، ج۱، ص۶۳۳، چاپ محمد ادیب، بیروت ۱۹۹۹.
۱۸. ↑ عبدالکریم بن هوازن قشیری، الرسالة القشیریة، ج۱، ص۴۰۷، چاپ معروف زریو و علی عبدالحمید بلطه جی، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
۱۹. ↑ ابوالفرج عبدالرحمن بن علی جوزی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۱۳، ص۱۲۱، چاپ محمدعبدالقادر و دیگران، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
۲۰. ↑ زین‌الدین محمد عبدالرووف مناوی، الکواکب الدریة، ج۱، ص۶۳۳، چاپ محمد ادیب، بیروت ۱۹۹۹.
۲۱. ↑ ابونصر سراج، اللمع فی التصوف، ص۵۸،چاپ رینولد نیکلسون، لیدن ۱۹۱۴.
۲۲. ↑ هجویری، کشف‌المحجوب،ص۳۶۹، چاپ محمود عابدی، تهران ۱۳۸۴.
۲۳. ↑ عبدالرحمان سلمی، طبقات الصوفیة، ج۱، ص۱۹۵ـ۱۹۹، چاپ نورالدین شریبه، حلب ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
۲۴. ↑ عبدالکریم بن هوازن قشیری، الرسالة القشیریة، ج۱، ص۴۰۷، چاپ معروف زریو و علی عبدالحمید بلطه جی، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.
۲۵. ↑ خواجه عبداللّه انصاری، طبقات‌الصوفیة، ج۱، ص۲۷۲ـ۲۷۳، چاپ محمد سرور مولایی، تهران، ۱۳۶۲.


۸ - منبع

دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «سمنون بن حمزه»، شماره۵۴۷۶.    



رده‌های این صفحه : تراجم | مشایخ صوفیه | مشایخ قرن سوم




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.